W dniach 26.09 – 30.09 odbył się wyjazd techniczny Gdańskiego Oddziału SITLiD obejmujący tereny Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku. W ostatnim czasie Puszcza Białowieska stała się elementem zainteresowania wszystkich Polaków, leśnicy z Gdańska ruszyli by na własne oczy zobaczyć ogrom szkód i poznać problemy puszczańskich nadleśnictw. Program wyjazdu obejmował trzy puszcze: Piską, Knyszyńską oraz Białowieską. Po zabraniu wszystkich uczestników wycieczki ruszyliśmy autokarem w stronę mazur. Po drodze odwiedziliśmy ekologiczną farmę owczą „Frontiera”, gdzie mieliśmy okazję spróbowania dojrzewających serów. Wieczorem już na terenie Nadleśnictwa Pisz, przy kolacji przywitał nas gospodarz terenu Pan Nadleśniczy Robert Trąbka, który przedstawił nam plan jutrzejszego dnia.
27.09 – Puszcza Piska; Nadleśnictwo Pisz, Nadleśnictwo Maskulińskie
Pierwszym punktem wycieczki była zabytkowa leśniczówka Szeroki Bór. Według niektórych źródeł była to kwatera Göringa, przed wojną ośrodek wypoczynkowy. Niegdyś siedziba Nadleśnictwa Szeroki Bór, teraz Leśnictwa Jaśkowo. Imponujący obiekt został w 2015 roku zmodernizowany. Nadleśnictwo Pisz przywróciło mu przedwojenny blask. Obecnie część leśniczówki dzierżawiona jest na cele turystyczne.
Pod leśniczówką Szeroki Bór, od prawej: leśniczy leśnictwa Jaśkowo Hubert Małż, sekretarz Tadeusz Wiktorko, Nadleśniczy Robert Trąbka
Każdy leśnik wie, że wszystko zaczyna się od nasiona, ale nie codziennie może przyjrzeć się całemu procesowi wyłuszczenia nasion. W miejscowości Ruciane-Nida, gdzie znajduje się Zabytkowa Wyłuszczarnia nasion im. Zdzisława Borońskiego, mogliśmy przekonać się jak na przestrzeni lat zmienił się ten proces technologiczny. Oprowadzał nas kierownik wyłuszczarni Pan Sławomir Fura, pracownik Nadleśnictwa Maskulińskie. Wyłuszczarnia składa się z kompleksu zabytkowych budynków. Obiekt oddano do użytku w 1892 roku z przeznaczeniem do przemysłowego łuszczenia szyszek sosny. Kierownik tłumaczył zasady funkcjonowania wyłuszczarni oraz ewolucję technologii przygotowania leśnego materiału nasiennego od XIX wieku do dnia dzisiejszego.
Zabytkowy budynek wyłuszczarni
Na terenie Nadleśnictwa Pisz zachowały się różnego typu obiekty militarne z czasów II wojny światowej, tak zwana Piska Pozycja Ryglowa. Zwiedziliśmy bunkier Regelbau 502, który znajduje się na ścieżce historycznej.
Tablica informacyjna na trasie historycznej
W siedzibie Nadleśnictwa Pisz zwiedziliśmy Ośrodek Edukacji Leśnej „Pliszka” pod kątem prowadzonej edukacji przyrodniczo-leśnej przez Nadleśnictwo Pisz w ramach funkcjonowania w Leśnym Kompleksie Promocyjnym „Lasy Mazurskie”. Następnie obejrzeliśmy filmy rejestrujące szkody powstałe od huraganu sprzed 14 lat, problemy z uprzątnięciem terenu oraz jego zagospodarowaniem. Huragan z dnia 4 lipca 2002 r. był największą tego typu klęską zarejestrowaną w Lasach Państwowych. Złomy i wywroty powstały w pasie o długości 130 km i szerokości ok 12 km. Powierzchnia objęta klęską w przybliżeniu to 35000 ha. Ponownie w dniach 21-23 sierpnia 2007 r. przez obszar Nadleśnictwa Pisz oraz Nadleśnictwa Maskulińskie przeszedł huraganowy wiatr nazwany „białym szkwałem”. Spowodował on straty w drzewostanach nadleśnictwa szacowane na ok. 100 tys. m3 drewna. W terenie mogliśmy zobaczyć jak leśnicy gospodarują na po klęskowym terenie oraz jak odnawia się las zostawiony do samoistnej regeneracji w Lesie Ochronnym „Szast”.
Widok z wieży widokowej w Lesie Ochronnym „Szast”
Galeria widokowa
28.09 – Puszcza Knyszyńska; Nadleśnictwo Krynki, Nadleśnictwo Supraśl
W siedzibie Nadleśnictwa Krynki zostaliśmy przywitani przez nadleśniczego Aleksandra Lickiewicza, który przybliżył charakterystykę nadleśnictwa. Przy nadleśnictwie funkcjonuje „Silvarium”, jest to ogród leśny w którym nadleśnictwo prowadzi działania edukacyjne. Byliśmy pod wrażeniem ilości i różnorodności zgromadzonych tam obiektów.
po „Silvarum” oprowadzała nas Monika Hulewicz; tu przy zrekonstruowanym gotyckim kręgu kamiennym
Następnym punktem wycieczki był meczet w Kruszynianach, w który jest najstarszym do dziś zachowanym meczetem tatarskim w Polsce.
Drewniany meczet
O kulturze, tradycji i religii Polskich Tatarów opowiadał nam Janusz Aleksandrowicz. Mieliśmy także okazję spróbowania autentycznych tatarskich dań. Po posiłku udaliśmy się w kierunku arboretum w Kopnej Górze.
Brama do arboretum w Kopnej Górze – Nadleśnictwo Supraśl
W Kopnej Górze przywitała nas Iwona Zinkiewicz zajmująca się arboretum. Prowadzony przez Nadleśnictwo Supraśl obiekt powstał w 1988 roku. O tej porze roku w parku prowadzone są prace jesienne przygotowujące ogród do zimowego spoczynku. Obok funkcji badawczych, arboretum jest też miejscem rekreacji i wypoczynku, czemu sprzyja jego parkowo-leśny charakter. Po drodze do Supraśla zobaczyliśmy szkody powstałe od tegorocznych czerwcowych wichur.
Arboretum w Kopnej Górze
Zwiedziliśmy muzeum ikon, które pochwalić się może nie tylko dużym zbiorem eksponatów, ale także nowoczesną interaktywną ekspozycją, wykorzystującą efekty multimedialne. Po spacerze po Supraślu ruszyliśmy w kierunku Białegostoku, gdzie spędziliśmy noc.
Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Apostoła Jana Teologa w Supraśl
29.09 – Puszcza Białowieska; Nadleśnictwo Białowieża, Białowieski Park Narodowy
Rozpad drzewostanów świerkowych – Leśnictwo Grudki
Spotkanie w Ośrodku Edukacji Leśnej „Jagielońskie” rozpoczęło się prezentacją poświęconą obecnym zadaniom Nadleśnictwa Białowieża oraz problemom, na których w ostatnim czasie skupia się uwaga mediów. Następnie leśniczy Leśnictwa Grudki Mariusz Agiejczyk pokazywał w terenie powierzchnie, gdzie skutki gradacji kornika są najbardziej widoczne.
Udaliśmy się także do Rezerwatu Ścisłego na terenie Białowieskiego Parku Narodowego oraz ścieżką „Żebra Żubra” do Zagrody Pokazowej Żubrów.
Dąb Jagiełły
30.09 – Puszcza Białowieska; Nadleśnictwo Browsk; Nadleśnictwo Hajnówka
Po terenie Nadleśnictwa Browsk oprowadzali nas leśniczowie Anatol Bortnik oraz Andrzej Niedźwiedź, przybliżyli nam problemy, z jakimi się borykają na terenie zarządzanych przez siebie leśnictw. W imię obowiązujących przepisów leśnicy mają związane ręce. W drzewostanach gospodarczych nie mogą wykonywać zadań wynikających z Instrukcji ochrony lasu.
Inicjowanie odnowienia naturalnego sosny – Nadleśnictwo Browsk
W Nadleśnictwie Hajnówka powitał nas Zastępca Nadleśniczego Andrzej Antczak. W terenie zobaczyć mogliśmy jak wyglądają lasy gospodarcze objęte zakazem gospodarowania. W praktyce leśnicy mogą jedynie usuwać drzewa zagrażające. Polega to na ścince drzew z pozostawieniem ich na powierzchni do naturalnego rozkładu.
Drzewa zagrażające, ścięte i pozostawione – Nadleśnictwo Hajnówka
Wyjazd techniczny zorganizowany przez Oddział SITLiD w Gdańsku był okazją do przekonania się na własne oczy jak leśnicy prowadzą gospodarkę leśną w obliczu różnego rodzaju klęsk. W zmaganiach nie tylko z huraganem, kornikiem, ale z przepisami, które doprowadziły do kryzysu gradacyjnego.
Autorzy tekstu: Olga Betcher, Tomasz Turzyński
Zdjęcia: Janusz Mikoś